Heb je je ooit afgevraagd waarom sommige mensen beter lijken om te gaan met tegenslagen dan anderen? Het antwoord ligt vaak in hun veerkracht. De relevantie van deze vraag wordt onderstreept door zorgwekkende cijfers: volgens recent onderzoek heeft 21,5% van de volwassenen van 18 jaar en ouder psychische klachten. Dit percentage varieert per regio in Nederland van 17% tot zelfs 30,7%.
Bij L&D Support zien we dagelijks hoe belangrijk veerkracht is voor persoonlijke groei en professioneel succes. Door onze Veerkracht & Groei methode geven we mensen objectief inzicht in hun eigen mate van veerkracht en concrete handvatten om deze te versterken.
Deze inzichten helpen bij het identificeren en ontwikkelen van veerkracht als belangrijke eigenschap. In dit artikel kijken we hoe je veerkracht kunt ontwikkelen en versterken.
De belangrijkste punten uit dit artikel
- Veerkracht is het vermogen om snel te herstellen na tegenslagen.
- Een veerkrachtig persoon is aanpasbaar, oplossingsgericht en emotioneel stabiel.
- Optimisme en zelfvertrouwen zijn kenmerken van veerkracht.
- Veerkracht verschilt van stressbestendigheid.
- Veerkracht is niet constant, maar kan fluctueren.
- Zelfinzicht is belangrijk voor het vergroten van veerkracht.
- Zowel externe als interne factoren beïnvloeden veerkracht.
- Veerkracht kan ontwikkeld worden door gerichte oefening.
- Een sterk netwerk opbouwen helpt bij het versterken van veerkracht.
- Te veel veerkracht kan leiden tot het negeren van stresssignalen.
- De Veerkracht & Groei meting van L&D Support biedt inzichten in mentale fitheid.
Wat is veerkracht?
We hebben eerder al een artikel gewijd aan wat veerkracht is en hoe kun je het versterken, maar beantwoorden de vraag kort in dit artikel: Veerkracht is het vermogen om snel te herstellen na moeilijke situaties of tegenslagen. Het gaat niet alleen om het doorstaan van uitdagingen, maar ook om er sterker uit te komen. Denk aan een elastiekje dat je uitrekt; hoe verder je het rekt, hoe krachtiger het terugschiet. Zo werkt veerkracht ook bij mensen. Van invloed hierop is een deel van je aard/persoonlijkheid, werk en/of privé gebeurtenissen.
Een Veerkrachtig persoon
Een veerkrachtig persoon is iemand die effectief kan omgaan met stress, tegenslagen en veranderingen. Belangrijke kenmerken zijn:
- Aanpassingsvermogen
- Probleemoplossend denken
- Emotionele stabiliteit
- Optimisme
- Zelfvertrouwen
Het is belangrijk te benadrukken dat veerkracht geen statische eigenschap is die je je hele leven in dezelfde mate bezit. Veerkracht kan fluctueren afhankelijk van omstandigheden en levensfases, daar komen we verderop in het artikel op terug.
Veerkracht versus stressbestendigheid
Vaak worden veerkracht en stressbestendigheid door elkaar gehaald, maar ze zijn niet hetzelfde:
- Veerkracht: Gaat over hoe je herstelt na een tegenslag.
- Stressbestendigheid: Draait om hoe je functioneert onder druk.
Beide zijn waardevol, maar veerkracht helpt je op de lange termijn beter om te gaan met uitdagingen.
Het Proces van Meer en Minder Veerkrachtig Zijn
Een veelgehoorde vraag is: "Is veerkracht iets wat je je hele leven hebt?" Het antwoord is nee. Veerkracht is geen constante; het kan groeien en afnemen, afhankelijk van verschillende factoren:
- Omgevingsinvloeden: Aanhoudende werkdruk, persoonlijke problemen of andere chronische stressfactoren kunnen de veerkracht verminderen.
- Persoonlijke verhalen: Hoe je tegen situaties aankijkt, hoe goed of perfect je zaken wilt laten zijn, hoe goed je je eigen grenzen kent, hoe goed je nee kan zeggen etcetera, beïnvloedt je veerkracht.
- Bewuste keuzes: Het herkennen van signalen van verminderde veerkracht is cruciaal voor tijdig ingrijpen. Met de juiste aanpak en ondersteuning is het mogelijk om verminderde veerkracht te herstellen en zelfs te versterken.
Inzicht en zelfkennis
Zelfinzicht speelt een belangrijke rol bij het vergroten van je veerkracht. Het is belangrijk om je sterke punten en beperkingen goed te kennen, zodat je weet waar je op kunt vertrouwen en waar je mogelijk uitdagingen tegenkomt.
Daarnaast helpt het om je eigen reactiepatronen op stress te begrijpen, zodat je bewust kunt reageren in plaats van impulsief. Door ook je persoonlijke stressoren te identificeren zoals last van perfectionisme, opoffering, volle agenda, eigen grenzen kennen, gehaastheid, competitiedrang etcetera, kun je gerichter omgaan met situaties die spanning veroorzaken.
Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren spelen ook een belangrijke rol bij het ontwikkelen van veerkracht. Externe factorenzoals je werkomgeving, sociale steun en levensgebeurtenissen kunnen een aanspraak doen op je veerkracht. Hulpbronnen helpen om goed om te kunnen gaan met negatieve externe factoren zoals een reorganisatie, ontslag of langdurige hoge werkdruk. Hulpbronnen zijn onder meer een gezonde financiële situatie, goed sociaal leven en professionele ondersteuning indien nodig.
Je interne dialoog – het verhaal dat je jezelf vertelt over je ervaringen en mogelijkheden – is net zo belangrijk. Om je veerkracht te optimaliseren, is het essentieel om een balans te vinden tussen deze externe en interne factoren.
Kenmerken van een Veerkrachtig Persoon
Veerkrachtige mensen hebben enkele opvallende eigenschappen:
- Flexibiliteit: Ze passen zich makkelijk aan veranderende omstandigheden aan.
- Probleemoplossend vermogen: Ze zoeken actief naar oplossingen in plaats van bij problemen te blijven hangen.
- Positieve houding: Ze blijven optimistisch, zelfs in moeilijke tijden.
- Zelfkennis: Ze begrijpen hun eigen sterke punten en beperkingen.
- Emotionele intelligentie: Ze kunnen goed omgaan met hun eigen emoties en die van anderen.
- Je eigen hulpbronnen, zoals vrienden en (financiële) middelen, goed georganiseerd
Mentale Veerkracht Ontwikkelen
Bij L&D Support geloven we dat iedereen zijn veerkracht kan vergroten. Dit wordt ook bevestigd door een wetenschappelijk onderzoek van Southwick waarin blijkt dat mensen een natuurlijk vermogen hebben om veerkracht te ontwikkelen wanneer ze de juiste ondersteuning en hulpbronnen aangereikt krijgen. De onderzoekers concluderen dat ieder mens beschikt over het potentieel om zich aan te passen aan uitdagende situaties en hiervan te herstellen.
De Veerkracht & Groei methode ondersteunt dit proces door objectieve inzichten te bieden in iemands sterke punten en ontwikkelmogelijkheden. Enkele effectieve manieren om veerkracht te ontwikkelen zijn:
- Snappen waar en waarop je energie aan het verliezen bent.
- Focus op wat je kunt beïnvloeden: Richt je energie op zaken waar je controle over hebt.
- Zelfzorg: Investeer in je fysieke en mentale gezondheid.
- Regelmatige reflectie: Neem tijd om te leren van ervaringen.
- Bouw een sterk netwerk: Omring jezelf met ondersteunende mensen.
- Leer van tegenslagen: Zie uitdagingen als kansen om te groeien.
- Maak kleine gedragsstapjes, kleine gewoonten in je dagelijkse leven die de energie slurpende activiteiten of interne dialogen verminderen
Veerkracht en Werkdruk
De rol van veerkracht in de werkomgeving wordt steeds belangrijker. Onderzoek toont aan dat vitale professionals niet alleen hun werk beter doen en voor betere resultaten zorgen, maar ook fitter zijn en minder vaak ziek. Veerkracht blijkt hierbij een belangrijke factor te zijn in het vermogen om met werkdruk om te gaan.
Werkdruk heeft een significante invloed op iemands veerkracht, maar de ervaring ervan verschilt sterk per persoon. Deze individuele verschillen worden bepaald door drie hoofdfactoren:
Tips voor het managen van werkdruk:
- Prioriteer: Focus op wat echt urgent en belangrijk is.
- Communiceer: Bespreek je werkdruk met je leidinggevende of collega's.
- Neem pauzes: Regelmatige korte pauzes kunnen wonderen doen voor je productiviteit en veerkracht.
Voorbeelden van Veerkracht in Actie
Om een beter beeld te geven van hoe veerkracht in de praktijk kan werken, beschrijven we hier twee fictieve scenario's. Deze verhalen zijn bedoeld om mogelijke situaties te illustreren en zijn niet gebaseerd op echte personen of gebeurtenissen.
Scenario 1: Verminderde veerkracht
Stel je Jan voor, een denkbeeldige projectmanager. Na maanden van onrealistische deadlines raakt hij overwerkt. In dit fictieve voorbeeld negeert Jan de signalen van stress en blijft hij doorwerken, wat uiteindelijk leidt tot burn-out klachten.
Leerpunt uit dit scenario: Het is belangrijk om je grenzen te kennen en te respecteren en hier duidelijk met je collega’s en leidinggevenden over te communiceren.
Scenario 2: Groeiende veerkracht
Laten we nu kijken naar een ondernemer genaamd Lisa. Lisa verliest haar grootste klant. In plaats van bij de pakken neer te zitten, ziet ze dit in als een kans om haar klantenbestand te diversifiëren. Ze leert van de ervaring en komt er sterker uit.
Leerpunt uit dit scenario: Een positieve houding en flexibiliteit kunnen tegenslagen omzetten in kansen.
Scenario 3: Veerkracht en innovatie in een grote organisatie
Sarah, een productmanager bij een groot tech bedrijf, heeft een innovatief idee voor een nieuw product. Ondanks bureaucratische hindernissen blijft ze optimistisch en past haar aanpak flexibel aan. Door haar emotionele stabiliteit, probleemoplossend denken en zelfvertrouwen weet ze uiteindelijk steun te krijgen voor een pilotproject.
Leerpunt uit dit scenario: Veerkracht, gekenmerkt door aanpassingsvermogen en optimisme, stelt iemand in staat om innovatie te stimuleren, zelfs in uitdagende bedrijfsomgevingen.
Scenario 4: Omgaan met reorganisatie
Mark, een teamleider bij een bedrijf, wordt geconfronteerd met een ingrijpende reorganisatie. Hij toont veerkracht door open te communiceren met zijn team, zich aan te passen aan nieuwe structuren, en kansen te zien in de verandering. Zijn positieve houding helpt het team door de transitie.
Leerpunt uit dit scenario: Veerkrachtige leiders kunnen effectief omgaan met organisatorische veranderingen en hun teams door onzekere tijden loodsen.
Scenario 5: Herstel na een mislukt project
Emma's grote project faalt ondanks maanden voorbereiding. In plaats van ontmoedigd te raken, analyseert ze de situatie, leert van de fouten, en komt met een verbeterd plan. Haar vermogen om tegenslag om te zetten in een leerervaring imponeert het management.
Leerpunt uit dit scenario: Veerkracht stelt professionals in staat om van tegenslagen te leren en sterker terug te komen, wat cruciaal is voor persoonlijke en professionele groei.
Valkuilen van Te Veel Veerkracht
Hoewel veerkracht grotendeels positief is, zijn er ook risico's aan verbonden:
- Overbelasting: Te lang doorgaan zonder rust kan alsnog leiden tot burn-out klachten. ‘Sometimes you have to be on fire, to …..’
- Negeren van signalen: Het gevaar bestaat dat je waarschuwingssignalen van stress over het hoofd ziet. Het lichaam geeft deze signalen bijvoorbeeld door weinig slaap.
- Perfectionisme: De drang om alles aan te kunnen, kan leiden tot onrealistische verwachtingen.
Conclusie
Veerkracht is een belangrijke eigenschap voor persoonlijk en professioneel succes. Het goede nieuws is dat je het kunt ontwikkelen en versterken. Door bewust te werken aan je veerkracht, kun je beter omgaan met de uitdagingen die het leven en werk je brengen.
De Veerkracht & Groei inzichten van L&D Support wordt ingezet in Nederland voor professionals met verschillende werk- en denkniveaus. De inzichten zijn objectief en niet sociaal wenselijk, zijn gefocust op veerkrachtverbetering en hebben een wetenschappelijk onderbouwde voorspellende waarde over je toekomstige veerkracht.
Deze inzichten helpen bij het managen van werkdruk, voorkomen van (onverwacht) verzuim en (onverwacht) verloop en het versterken van teams door inzicht te bieden in de unieke kwaliteiten van elke medewerker.
Veelgestelde Vragen (FAQ)
- Kan iedereen veerkracht ontwikkelen?
Ja, veerkracht is een vaardigheid die iedereen kan leren en verbeteren.
- Hoe lang duurt het om veerkrachtiger te worden?
Dit verschilt per persoon, maar met consistente oefening kun je al binnen enkele weken verbetering zien.
- Is veerkracht hetzelfde als optimisme?
Nee, maar optimisme is wel een belangrijk onderdeel van veerkracht.
- Kan te veel veerkracht schadelijk zijn?
Ja, overmatige veerkracht kan leiden tot het negeren van belangrijke waarschuwingssignalen van stress.
- Hoe kan ik mijn veerkracht meten?
Er zijn verschillende psychologische tests beschikbaar, die van L&D Support is niet sociaal wenselijk in te vullen (objectief) en is wetenschappelijk gevalideerd, EN zelfreflectie en feedback van anderen zijn ook waardevolle manieren om je veerkracht te beoordelen.
